Tổng quan thông tin từ BS Vũ - Chợ Rẫy

Nghiên cứu dành cho bênh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ; không đột biến gen EGFR và ALK.
2005 người ta chứng minh được thuốc EGFR TKI có hiệu quả; nhưng đến 2009 người ta mới biết cách nào để chọn bênh nhân dùng thuốc đích EGFR TKI: thông qua tìm đột biến gen EGFR. Có đột biến EGFR uống thuốc; không đột biến EGFR nên lựa chọn hóa trị thay vì thuốc. Những bệnh nhân ung thư phổi có đột biến từ đó có một phương tiên điều trị hiệu quả, ít tác dụng phụ, dễ sử dụng (uống). Họ sống lâu hơn với chất lượng cuộc sống tốt hơn.

Tuy vậy trong suốt 10 năm sau đó các bác sĩ vẫn cứ băn khoăn và mong ước làm thế nào có những phương tiện điều trị tốt như vậy cho bệnh nhân không đột biến gen (tế bào gai, tuyến không có gen đột biến)?

Liệu pháp miễn dịch đánh thức các tế bào lympho T đang bị ức chế bởi tế bào ung thư (qua tương tác PD1 và chất gắn kết PD1 (PDL1)) tuy chỉ mới ra đời 2-3 năm gần đây nhưng mang lại nhiều hy vọng vì có hiệu quả và ít tác dụng phụ trên nhiều loại ung thư trong đó có ung thư phổi.
Với đặc điểm có hiệu quả tốt trên những bệnh nhân không đột biến gen EGFR và ALK; liệu pháp này có thể xem như đem lại sự công bằng, đem lại cơ hội cho những bệnh nhân ung thư phổi tế bào gai hoặc tế bào tuyến không đột biến (trước nay chỉ có thể hóa trị; không thê dùng thuốc nhắm đích).
Câu hỏi là làm sao chọn được nhóm bn tốt nhất có thể hưởng lợi từ thuốc mới này hay ngược lại là chọn được nhóm bệnh nhân không thể hưởng lợi từ thuốc ức chế PD1/PDL1 mà nên hóa trị ngay???
Người ta thấy dường như biểu hiện PD1/PDL1 càng nhiều thuốc lại càng hiệu quả. Chọn bệnh nhân có lượng tế bào có PD1/PDL1 > 50% , người ta chứng minh được pembrolizumab còn tốt hơn hóa trị trong việc làm bệnh nhân sống lâu mà tác dụng phụ vẫn ít hơn. Bệnh nhân nào có mức tế bào có biển hiện PD1/PDL1 tới > 50% nên dùng liệu pháp miễn dịch. Trong thực tế chỉ có một ít có bn đạt có PD1/PDL1 > 50%.

Để nhiều bn hơn nữa có cơ hội điều trị liệu pháp miễn dịch ít tác dụng phụ, người ta thử mở rộng việc sử dụng thuốc miễn dịch cho ngay cả bệnh nhân có lượng tế bào có PD1/PDL1 > 25%. Nếu thuốc miễn dịch durvalumab được chứng minh tốt hoặc bằng hơn hóa trị thì mức có lượng tế bào có PD1/PDL1 > 25% là mức tốt để chọn điều trị miễn dịch ngay sau chẩn đoán thay vì phải hóa trị. (Nếu thuốc miễn dịch durvalumab được chứng minh kém hóa trị thì cần tìm mức có lượng tế bào có PD1/PDL1 khác giúp chỉ định liệu pháp miễn dich. Trong trường hợp này lượng tế bào có PD1/PDL1 cần để chọn điều trị miễn dịch ngay sau chẩn đoán thay vì phải hóa trị sẽ cao hơn 25% thấp hơn 50%).

Chỉ trong 4 tuần BV Chợ rẫy đã tầm soát gần 30 bệnh nhân. Một số bệnh nhân trong số này do suy thận, thiếu máu, viêm gan B, viêm gan C đã dừng không tham gia nghiên cứu.
Trong 12 bệnh nhân được chọn đi tiếp có 2 đã được xem là đầy đủ tiêu chuẩn vào nghiên cứu; 7 bệnh nhân dừng nghiên cứu do có đột biến gen EGFR (xin chúc mừng) và /hoặc có PD1< 25%; 3 bệnh nhân được hẹn sẽ có kết quả đầu tuần sau.

Tất cả bệnh nhân đều đã được tư vấn cách điều trị tốt nhất phù hợp với kết quả phân tích sinh học phân tử của mô bướu. Chúng tôi sẽ tiếp tục đồng hành với bệnh nhân ung thư phổi dù bạn có đột biến hay không dù trong hay ngoài nghiên cứu.

Nghiên cứu cần 18 bệnh nhân nữa không có đột biến EGFR, ALK và PD1/PDL1 > 25%. Các bạn cũng còn cơ hội để tham gia để được điều trị miễn phí và để giúp chúng ta hiểu hơn về cách dối mặt với bệnh ung thư !

(Trích: BS Lê Thượng Vũ - BV Chợ Rẫy)